Birazoku

Turgut Uyar’dan geleneği dönüştüren şiirler “Divan”

“Muş-Tatvan yolunda bir gün senin akşamın ne ki
orada her zaman otlar otlar ergenliklder kanar
el ele gittiğimiz bir yolda sen gitgide büyürsen
benim içimde çok beklemiş, çok eski bir yer kanar”

Yapı Kredi Yayınları modern şiirimizi yaratan ustaların kitaplarının ayrı basımlarını sürdürüyor. Turgut Uyar’ın altıncı kitabı çağdaş bir içeriği divan şiiri geleneğinin kalıplarıyla yeniden söylemek bağlamında Türk şiirinin kendine özgü kitaplarından biridir. Gelenekten yararlanmaktan çok geleneği dönüştürmenin peşindeki Turgut Uyar bunu ustalaşmış bir şiir sezgisi ve becerisiyle yapar.

Kitap, 1970 yılındaki ilk baskısından 49 yıl sonra yeni bir ayrı basımla okuruyla buluşuyor.

İçindekiler

9 • münacat
11 • naat
12 • çağrılmış’a
13 • sulfata’ya
15 • yokuş yol’a
16 • şurdan burdan
hazırlanma’ya
18 • iyimser bir sonuç’a
19 • biten bir yaz’a
20 • büyüyüp giden hüzün’e
21 • karışık saatler’e
22 • içeri giren’e
24 • tükenen’e
26 • sonsuz biçim’e
27 • su yorumcuları’na I
28 • su yorumcuları’na II
29 • altı parmaklı çocuk’a
31 • dikilitaşlar’a
32 • bağırma’ya
33 • cahil beşir’e
35 • düzenbozan’a
37 • ürkek ırmaklar’a
39 • baharı bekleyen’e
41 • ıslak çeltikler’e
42 • bir oda güneşi’ne
43 • kırlara gitme’ye
44 • beklemiş bir paket
cıgaranın…
47 • terleyen’e
49 • susuzluk’a
50 • delta’da
52 • ne değişir
53 • rubai
54 • rubai
55 • rubai
56 • rubai
57 • rubai
58 • baharat yolu
65 • sâdâbâd’a kaside
68 • meclis-i mebusa’na
69 • salihat-ı nisvandan
saffet hanımefendi’ye
72 • anneler kaçar gibidir
74 • bozkır tayfasıdır
75 • kıyıdaki elma’ya bir ses
77 • kışındır
79 • gecenindir
81 • tomris uyar için bir şiir
kurma çalışması
83 • çokluk senindir
85 • gemi, gemi
88 • bomboş bir sayfaya
fahriye

münacat

birden hatırladık seninle buluşamadığımız günleri
gel ey büyük bakış yüce suskunluk gel artık beri
kentleri ve kasabaları ve köyleri çevirdik senin adına
kapıları tutmaktan artık herkesin nasır oldu elleri
olsun daha da tutarız sen varsan düşüncemizde ama gel
tutarız karaları ve denizleri ve yaşayan yürekleri
kendin karşı koydun yaptığın saraylara zindanlara tellere
yine kendin kullan artık kendi yaptığın tüfekleri
bozgun bir şubat sensin, ekmek ve kan senden, ekim sensin
nerende taşır büyütürsün nerende sonsuz gelecekleri
hatırla, kendini hatırlat, o büyük haklılığı denize giden
hatırla, karada ve denizde onardığın her yeri
hatırla, karada büyük taşları üstüste kodun, hatırla
yürüttün canalıcı denizlerde cesur gemileri

“… senin hüznün bir yazgıdır, bir eski zamandır
büyüksün artık büyük dirimine beni inandır
bir değişmezlik sanırsın çoktan beri her şeyi oysa
bir vakitler güneyde öyle kötü kullanılmış ki…”
gecikmiş bilgeliğin yaşamış bir eski ağacı hatırlatır
ki sen emzirirsin duyguyu, sen beslersin kalemleri
sen yarattın, sendeyiz, suyumuz, toprağımız kanımız senden
ey yüce bekleyiş, sanki bu kalın eller kimin elleri
artık bize soluk ver, bizi besle, kendini hatırla
ey biraz yavaş, biraz kutsal, beklerken az sevinçli
seni bağışlamam çünkü ben büyük bir dirim taşırım
çünkü ben ey derim ve severim ey demeyi bilenleri
biz bir aşk nedir biliriz seninle, biz biliriz
ey kim varsa orda o tek olanın adına çekin kürekleri

naat

ipekler tel tel biraraya geldiler dokunmak üzere
lâle nerdeyse menekşeye, gül suya dokunmak üzere
kılıç kesti kan koktu bir atlı dörtnala uzaktan
günbatımının büyük eşitsizliğinden yakınmak üzere
bütün dertler söylendi çareleri bir bir yazıldı
son büyük toplantıda bir bir okunmak üzere
kimseye başvurulmadı herkes birbaşına kaldı, evet
sonradan hep birlikte kurtulunmak üzere
oysa bir çiçek vardı bahçelerde kendini dererdi
sevinçle. Kendini tek haklıya bir gün sunmak üzere

çağrılmış’a
gökyokuş solan penceresi çağrılmış
ölmüş ölünce ölü annesi çağrılmış
öyle ki bir kırgın çocuk gibi Konyalı
bayramlara hep bayramertesi çağrılmış
Konyalı bir çocuk gibi, Konyalı bir
ergen gibi, Konyalı bir adam
Konyalı bir kocamış gibi kırda
kendisi konmuş kırda gölgesi çağrılmış
gölgesi donuk sönük denize uzak
sanki babası bırakılmış eniştesi çağrılmış
ey solak hendese büyük yılkı
hazırlan çünkü artık kendisi çağrılmış

…