Biraz Oku Sonra Al

İçindekiler
– Yazmanın Felsefesi
– E. A. Poe Üzerine – Charles Baudelaire
– Şişede Bulunan Not
– Berenice
– Morella
– Bir Aslanın Hayatından Pasajlar (Aslanlaşma)
– Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri Görülmemiş Serüveni
– Randevu (Vizyoner)
– Bon-Bon
– Gölge: Bir Mesel
– Nefesini Yitirmek
– Veba Kralı
– Metzengerstein
– Duk De L”Omelette
– Dört Hayvan Bir Arada; İnsan-Zürafa
– Bir Kudüs Öyküsü
– Aldatma
– Ligeia
– Bir Blackwood Makalesi Nasıl Yazılır?
– Kötü Bir Durum
– Sessizlik Bir Durum
– Bitmiş Adam
– Çan Kulesinden Şeytan
– Eiros”la Charmion”un Konuşması
– Girdaba İniş
– Julius Rodman”ın Günlüğü
– Kalabalıkların Adamı
– Morgue Sokağı Cinayetleri
– Usher Evi”nin Çöküşü
– William Wilson
– Peri Adası
– Monos ile Una”nın Konuşması
– Şeytan”la Asla Kafan Üstüne Bahse Girme
– Bir Haftada Üç Pazar
– Eleonora
– Ovel Portre
– Marie Roget”nin Sırrı
– Kuyu ve Sarkaç
– Gammaz Yürek
– Altın Böcek
– Kara Kedi
– Dolandırıcılık
– Bir Engebeli Dağlar Öyküsü
– Gözlük
– Balon Şakası
– Hipnoz Altında Ifşa
– Diri Diri Gömülüş
– Uzun Sandık
– Tuhaflık Meleği
– “Sen Yaptın”
– Çalınan Mektup
– Bay Thingum Bob”n Yazın Hayatı
– Şehrazat”ın 1002 Masalı
– Mumyayla Konuşma
– Sözcüklerin Gücü
– Zıtlık Şeytanı
– Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler
– Dr. Katran ile Prof. Telek”in Sistemi
– Sfenks
– Amontillado Fıçısı
– Arnheim Arazisi
– Mellonta Tauta “Skylark” Balonunun İçinde
– Aksak Kurbağa
– Bir Makaleyi X”lemek
– Von Kempelen”in Buluşu
– Landor”un Yazlığı
– Wissahiccon”da Bir Sabah
– Eşya Felsefesi
– Nantucketh Arthur Gordon Pym”in Öyküsü
– Maelzel”in Satranç Oyuncusu
– Astoria
– Deniz Feneri
– Notlar

——-

Yazmanın Felsefesi *

Charles Dickens, şu anda önümde duran notta, ” Barnaby Rudge” ın mekanikliği üstüne vaktiyle yaptığım incelemeye gönderme yaparak, ” Bu arada Godwin’in ‘Caleb Williams’ı geriye dönerek yazdığını biliyor muydunuz? Önce kahramanını bir dizi güçlüğe bulaştırmış, ikinci cildi yazmış ve ardından, ilk defa olarak, neyin neden yapıldığını açıklayan bir çerçeve içinde onu aramıştır.” diyor.

Bunun, Godwin’in tam yazma biçimi olduğunu düşünemem – aslında kendisinin açıkça belirttiği şey de Mr. Dickens’in düşüncesiyle tamamiyle uyumlu değildir.- ‘Caleb Williams’ın yazarı az çok benzer bir süreçten elde edilebilecek yararı görmemesi olanaksız olacak derecede iyi bir sanatçıydı. Kalemle herhangi bir şeye girişmeden önce,adına yaraşır her olay örgüsünün özenle denouement’ına ** götürülmesi gerektiğinden daha açık bir şey olamaz. Ancak denouement’ı sürekli göz önünde tututlursa, olayları, özellikleher noktada edayı [ tone ] niyetin gelişimine uygun kılarak, olay örgüsüne kaçınılmaz sonuç veya nedenlilik havasını verebiliriz.

Alışıldık öykü kurma biçiminde kökten bir yanlışlık var, bence. Ya tarih bir savı destekler- ya kişiye günün bir olayı telkinde bulunur- ya da , en iyisi, yazar salt anlatısının temelini oluşturmak için çarpıcı olayları bir araya getirmeye koyulur- genel olarak betimleme, söyleşim veya yazar yorumuyla doldurmak planlandığı için, sayfalar ilerledikçe olaylar veya eylemler arasındaki boşluklar gitgide göze çarpar.

…..

————–
* ”The Philosophy of Composition”, The Works of the Late Edgar Allan Poe, c. II,1850,s.259-270.
** Fr. sonuç.