Birazoku

“Faşizm, ham siyasi şiddet biçimlerini idealleştirir ve uygular. Oysa popülizm bu yaklaşımı teoride ve çoğu zaman pratikte benimsemez. Bu nedenle popülizm ve faşizmi aynı şeymiş gibi konuşmak sorunludur. İkinci Dünya Savaşı’nda faşist güçlerin çöküşünün sonrasında ilk kuşak popülistler yalnızca diktatoryal faşizmi değil, aynı zamanda aşırı siyasi şiddeti, ırkçılığı, antisemitizmi, topyekûn savaş ve militarizmi de reddettiler.”

Günümüz politik dünyasında lider merkezli otoriter hareketler ve siyasetleri anlamlandırmak için çeşitli kavramsallaştırmalara ve teorik müdahalelere başvuruyoruz. Bir yandan da geçmişin izini sürerek bu “küresel otokratların” tarihsel muadillerini ve benzerlerini keşfediyoruz; Adolf Hitler’e, Benito Mussolini’ye, Francisco Franco’ya benzeyen, onların “uğursuz” mirasını sahiplenmeye hevesli çağdaş otokratlarla baş etmeye çalışıyoruz.

Tarihçi Federico Finchelstein, Faşizme Heves Etmek’te bu kez tarihsel faşizm ve popülizm arasındaki farkı ortaya koyarken, bu farkın bizi hiç de rahatlatmaması gerektiğini söylüyor. Faşist tehdidin kapıda olduğunu, bildiğimiz ve geleneksel anlamıyla faşist diyemeyeceğimiz faşizm heveslilerinin, çeşitli politik formlar içerisinde, faşizmin tahrip edici gücüyle eşdeğer antidemokratik siyasetlerinin çağdaş demokratik politika açısından ne tür tehlikeler arz ettiğini hatırlatıyor. Küresel otoriter manzarayı daha isabetli kavramak için iyi bir rehber…

İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………9
GİRİŞ
Popülizm, Nasıl Faşizm Özentiliğine Dönüşüyor?………………………………….. 13
1 Şiddet ve Siyasetin Militarizasyonu……………………………………………………………….37
Faşizmde şiddetin merkeziliği………………………………………………………………………………………………40
Şiddet ve terör…………………………………………………………………………………………………………………………………..50
Şiddetin faşist militarizasyonu…………………………………………………………………………………………….54
Şiddet ve yasallık…………………………………………………………………………………………………………………………….57
Faşist şiddetin yeniden biçimlendirilmesi:
Popülizmden faşizm özentiliğine………………………………………………………………………………………..59
Şiddetin üretimi ……………………………………………………………………………………………………………………………….68
Gerçek faşistler……………………………………………………………………………………………………………………………….81
2 Faşist Yalanlar ve Propaganda……………………………………………………………………………83
Yansıtmalar ve tekrarlar……………………………………………………………………………………………………………85
Büyük yalanlar…………………………………………………………………………………………………………………………………..91
Yalanlar ve medyanın manipülasyonu……………………………………………………………………………..96
Geçmişte ve günümüzde faşist şehitler………………………………………………………………………100
Kült………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….104
Zulüm ve iç savaş yalanları……………………………………………………………………………………………………112
Faşist yalanlardan popülist yalanlara……………………………………………………………………………117
Şiddet, tarih ve hafıza………………………………………………………………………………………………………………120
Hakaret ve gerçeklik olarak Nazizm……………………………………………………………………………..125
3 Yabancı Düşmanlığı Siyaseti……………………………………………………………………………….. 131
Faşist benliği nefret tanımlar……………………………………………………………………………………………..133
Faşist ırkçılık ve yabancı düşmanlığı……………………………………………………………………………140
İç ve dış düşmanlar…………………………………………………………………………………………………………………….149
Faşist şeytanlaştırma ve beyaz yer değiştirme teorisi……………………………………160
Popülizmin mağduriyet iddiası…………………………………………………………………………………………..167
Faşizm özentiliğinin düşmanları………………………………………………………………………………………..174
Halk düşmanları……………………………………………………………………………………………………………………………. 178
4 Diktatörlük………………………………………………………………………………………………………………………………….189
Diktatörlük kavramının kısa tarihi………………………………………………………………………………….190
Kalıcı faşist diktatörlük…………………………………………………………………………………………………………..194
Tek adamda vücut bulan diktatörlük……………………………………………………………………………..202
Halk diktatörlüğü …………………………………………………………………………………………………………………………208
Popülistler ve diktatörler………………………………………………………………………………………………………216
Faşist özentiler ve darbeler tarihi…………………………………………………………………………………..225
Son Söz……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..237
DİZİN……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………247

GİRİŞ
Popülizm, Nasıl Faşizm Özentiliğine Dönüşüyor?

Donald J. Trump’ın Kasım 2020’de yeniden seçilme girişiminin başarısız olmasından birkaç gün sonra Washington Post’ta bir köşe yazısı yazdım. Yazımda eğer mağlup başkan seçim sonuçlarını inkâr etmeye devam ederse ülkede bir darbe girişimi olabileceği uyarısında bulundum.1 Ayrıca Trump’ın sıradan bir sağ popülistten faşist bir figüre dönüşmek üzere olduğunu ve bunun demokrasimiz için ciddi bir tehdit oluşturduğunu iddia ettim. Bazıları yorumlarımı abartılı buldular. Ancak 6 Ocak 2021’de Kongre binasının basılması tezimi doğruladı. İlk uyarım bu köşe yazısı değildi. Jair Bolsonaro 2018’de Brezilya başkanı seçilmeden önce, Foreign Policy dergisine yazdığım bir makalede Bolsonaro’nun taktikleriyle Nazilerinkiler arasındaki benzerlikleri ele almıştım. Bu yazılar ve diğerleri hem tarihçi hem de vatandaş olarak endişemi ortaya koyuyor: Küresel popülizm faşizme evriliyor ve bu eğilim demokrasinin geleceği için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Bu kitabın benim için kişisel bir önemi var. Korkunç bir diktatörlüğün kurulmasından bir yıl önce Arjantin’de doğdum.3 Diğer birçok Arjantinli gibi çocukluğumun geçtiği ülkede zorla kaybedilen, toplama kamplarına istiflenen, işkence edilip uyuşturulduktan sonra askerî uçaklardan Atlantik Okyanusu’na atılan vatandaşların yaşadığı faşist insanlık suçlarıyla hâlâ yüzleşmeye çalışıyorum. Resmî veriler öldürülenlerin sayısını on bin ila on beş bin arasında veriyor. İnsan hakları örgütleriyse kaybolanların sayısının otuz bin kişiye ulaştığını söylüyor. Yasadışı şekilde alıkonmuş annelerden doğan bebeklerin çalınması da yaşananlar arasında. Tarihçi olma nedenlerimden biri de güçlü ve ilerici bir sivil topluma sahip bu modern ülkede “Kirli Savaş” diye adlandırılan olgunun ve onun faşist ideolojisinin nasıl hayata geçtiğini anlamak istememdi. 2001’de Amerika Birleşik Devletleri’ne göç ettim. Faşizm burada da yazar ve vatandaş kimliğimin odak noktasını belirlemeye devam ediyor. “Faşizmin uzun gölgesi”, Arjantin ve dünya genelinde olduğu gibi ABD’de de açık ve yakın bir tehlike biçiminde varlığını sürdürüyor. Ancak bu kez yeni tür bir siyasetçi kisvesiyle ortaya çıkıyor, ben bunlara faşist özentisi diyorum. Bu yeni siyasi arketip, gençlik yıllarımın faşistleri ve diktatörleri gibi, demokratik kurumları yok etmeyi amaçlı

….